Afl. 9: pas geboren baby, pas bevallen moeder, kraamtijd & erkenning

In het kort

• Een gezonde pasgeborene heeft voldoende reserves om de eerste 24 uur zonder voeding door te komen.
• Als pas bevallen vrouw kan je stolsels verliezen ter grootte van een mandarijn.
• Indien je borstvoeding geeft heeft je kind iedere dag extra vitamine K en D nodig.
• Het bloed dat wordt afgenomen met de hielprik wordt onderzocht op 19 zeldzame maar behandelbare ziektes.

Een gezonde pasgeborene

• Heeft een roze of getinte huidskleur
• Heeft een temperatuur tussen de 36,5 en 37,5
• Kan de eerste 24 uur misselijk zijn van het vruchtwater in zijn/haar maagje
• Huilt om aan te geven dat hij/zij iets wil: schone luier, eten, warmer of kouder liggen, zuigen (geef je pink met de nagel op de tong), of de baby wil gewoon bij je zijn
• Mag de eerste 24 uur zo vaak aan de borst als hij/zij wil
• Slaapt op de rug

Een pas bevallen moeder

• Verliest maximaal 1 kraamverband gevuld met bloed per uur
• Mag paracetamol nemen als ze last heeft van naweeën
• Plast onder de douche om de urine wat te verdunnen en een eventuele wond schoon te houden
• Zweet zich vaak suf, weg met al dat zwangerschapsvocht!

Visite, visite, een huis vol…

Beter van niet eigenlijk.

Lekkende borsten, slaaptekort en andere ongemakken zijn al heftig genoeg wanneer je alleen met je partner en de kraamzorg bent. Je tijd en energie die je over hebt kan je het beste aan jezelf en je partner besteden. Laat alleen mensen langskomen die hun eigen koffie of thee maken, bij wie je uit mag huilen als je hormonen door je lijf gieren of die op een of andere manier ondersteuning bieden (denk aan: eten langs brengen, oppassen op de oudste, boodschappen doen). Over een paar weken is de baby ook nog klein, en vind je het zelf ook leuk om hem of haar aan de wereld te showen.

Hormonen in de kraamweek: niet altijd een roze wolk

De hormonen gieren in de eerste week na de bevalling door je lijf. Dit zorgt er fysiek voor dat je veel zweet, vaak moet plassen, en de borstvoeding op gang komt. Mentaal kan het je behoorlijk kwetsbaar maken. Bijna alle vrouwen hebben last van kraamtranen. Zo’n 4 tot 5 dagen na de bevalling hebben ze een echte huildag! Dit is heel normaal en gaat ook vanzelf weer over.

Blijf jij je na de kraamweek kwetsbaar voelen, kijk je niet goed terug op de bevalling of is er anderszins geen roze wolk in de buurt waar je af en toe op kan springen? Vraag om ondersteuning uit je omgeving, of klop aan bij een psycholoog of bezoek het mama-fit spreekuur bij ons op locatie.

Kraamzorg en verloskundige

Kraamzorg

De kraamverzorgende verzorgt jou en je baby gedurende de eerste 8 dagen na de bevalling. Ze voert lichamelijke controles uit bij jou en de baby, begeleidt jou bij de (borst)voeding en leert jou en je partner veel over de verzorging van jullie baby. Afhankelijk van het aantal uren kraamzorg dat je hebt aangevraagd, verricht zij lichte huishoudelijke taken.

 Verloskundige

• Ook je verloskundige komt na je bevalling op huisbezoek, meestal 2 of 3 keer, vaker indien nodig. Tijdens deze huisbezoeken komen we kijken hoe het met jou, je partner en je pasgeboren baby gaat. Daarnaast bieden wij ook steun bij (borst)voeding en ongemakken die ontstaan zijn tijdens of na je bevalling.
• Het kraambed is voor velen een heftige en emotionele periode. Er vinden veel, vaak mooie, veranderingen plaats en vaak kom je (samen) slaaptekort. Veel kraamvrouwen zitten na de bevalling dus niet vanzelfsprekend op een roze wolk.  Ook voor de psychische en emotionele ondersteuning staan we als verloskundigen voor je klaar!
• De eerste 10 dagen na je bevalling zijn wij nog steeds 24 uur per dag bereikbaar op ons 06-nummer om je in geval van zorgen of spoed bij te staan.

Borstvoeding

Aanleggen

Indien je borstvoeding geeft is het altijd goed om de volgende tips in je hoofd te houden:

• zorg dat je ontspannen zit of ligt
• leg je kindje met zijn/haar buik naar jouw buik
• vorm je borst een klein beetje voor als je dit makkelijker aanleggen vindt
• laat je baby een grooooote hap nemen. Dit kan je stimuleren door met je tepel over het bovenlipje van je baby te gaan
• breng de baby een beetje naar je borst zodat hij/zij aan ligt
• een kind ligt goed aan de borst wanneer de lipjes naar buiten gekruld zijn, niet alleen je tepel maar ook je tepelhof in zijn/haar mondje is, en de baby
• dicht tegen je borst aan ligt
• drink een groot glas water bij iedere voeding voor je eigen vochthuishouding
• probeer je te focussen op je baby en jezelf. En niet met je hoofd bij andere dingen te zijn, zoals to do lijstjes.

Ritme van drinken

Vaak gaat een kindje eerst met snelle bewegingen zuigen om het toeschietreflex op te wekken. Daarna drinkt de baby met langere halen, en neemt het iedere paar teugen een pauze om de voeding door te slikken. Dit slikken hoor je vaak: het beste teken dat je baby ligt te drinken!

Niet vanzelf?

Met wat hulp van kraamzorg en verloskundige komt de borstvoeding in de meeste gevallen goed op gang. Wanneer het borstvoeden niet probleemloos verloopt kan hulp van een lactatiekundige fijn zijn. Voor vragen of verdiepende informatie kan je ook de groeigids over borstvoeding raadplegen.

Vitamine k en D

Indien je borstvoeding geeft heeft je kind iedere dag extra vitamine K en D nodig. Geef tot de baby 3 maanden is dagelijks 150 microgram vitamine K voor de bloedstolling. Tot je kind naar de basisschool gaat adviseren we je om daarnaast dagelijks 10 microgram vitamine D te geven (dit laatste geldt ook voor kinderen die flesvoeding krijgen).

Aangifte doen

Binnen 3 dagen na de geboorte doen jullie aangifte van geboorte bij de gemeente. Neem het bewijs van erkenning mee (indien niet getrouwd), en legitimatie van zowel vader als moeder. Vergeet niet dat pas na de aangifte het ouderlijk gezag aangevraagd kan worden door de partner (indien niet getrouwd). Dit kan online met behulp van jullie DigiD.

Hielprik

Tussen de 4e en 7e dag na de bevalling komt er iemand van de GGD Amsterdam bij jullie thuis voor de gehoortest en hielprik. De GGD wordt na de aangifte van jullie kindje automatisch ingelicht, daarom is het belangrijk tijdig aangifte van de geboorte te doen. De GGD komt zonder afspraak te maken bij jullie langs.

Het RIVM heeft een duidelijke folder geschreven over de hielprik en de gehoortest.

Wat checken we?

Het bloed dat wordt afgenomen met de hielprik wordt onderzocht op 19 zeldzame maar behandelbare ziektes. Vroege opsporing van deze ziekten zorgt voor veel betere behandelingsmogelijkheden en een betere toekomst voor jullie kind.

Er wordt tijdens de hielprik ook gecontroleerd of de baby drager is van sikkelcelziekte. Als een kindje enkel drager is leidt dit meestal niet tot klachten, daarom willen sommige ouders het liever niet weten. Geef dit aan bij de verpleegkundige.

en verder..

Voor de partners

• Geeft je vrouw borstvoeding: steun van een partner heeft een bewezen positief effect.
• Fijn dat je zoveel mogelijk thuis bent de eerste weken, sinds 2020 hebben partners recht op vaderschapsverlof.
• Schrik niet van de kraamtranen: die gaan weer over, echt!

Kijk Tips

• Filmpjes over alle onderwerpen die je tegenkomt tijdens de kraamweek: Baby Balance
• Duidelijke (Engelstalige) filmpjes over borstvoeding

To do

• Binnen 3 dagen na de bevalling de baby aangeven bij de gemeente (mag de partner doen indien je dat van tevoren hebt aangevraagd, zodat jij lekker in bed kunt blijven liggen)
• Slapen, zoveel mogelijk slapen!