Afl. 3: intake, eerste echo’s & prenatale testen

In het kort

• Tijdens de intake bij je verloskundige maakt zij samen met jou een passend zorgplan voor de komende maanden.
• Voor een betrouwbare uitgerekende datum is het belangrijk dat de termijnecho plaats vindt tussen 9 en 12 weken zwangerschap.
• Je maakt al voor 12 weken zwangerschap een keuze of je wilt laten onderzoeken of de baby een extra chromosoom 13, 18 of 21 (down syndroom) heeft.

Intake bij je verloskundige

Tijdens de intake neemt de verloskundige 45-60 minuten de tijd om te zorgen dat je een goede start maakt in de zwangerschap. De intake bestaat uit verschillende onderdelen:

Anamnese

De verloskundige stelt jou en je partner een heleboel vragen over je medische voorgeschiedenis. Denk aan je algemene gezondheid, maar ook of je ooit eerder zwanger bent geweest en of er in de familie aangeboren afwijkingen of ziekten voorkomen die het verloop van jou zwangerschap kunnen beïnvloeden. Kijk voor een indruk van de vragen die worden gesteld in de vragenlijst die wordt toegestuurd na inschrijving.

Zorgplan

Naar aanleiding van de anamnese stelt je verloskundige samen met jou een zorgplan op. Welke onderzoeken raden we je aan om te doen de komende maanden? Maar ook: wat zijn redenen om naast de Centering Pregnancy contact op te nemen met je verloskundige?

Counseling

Indien je dit wenst gaan we in gesprek over prenatale testen en ondersteunen je met het maken van een keuze hierin. Het gesprek gaat over jouw/jullie keuze. We bespreken welke gevolgen een bepaalde uitslag zou kunnen hebben, zou je bijvoorbeeld overwegen de zwangerschap af te breken als jullie kindje niet gezond blijkt? Wil je alles wat je kunt weten wel weten? Het antwoord vinden op deze vragen helpt jullie hopelijk naar een goede keuze. Lees meer over prenatale testen op www.pns.nl.

Onderzoek

De verloskundige meet je bloeddruk, berekend je BMI en onderzoekt je buik. Indien je minder dan 12 weken zwanger bent wordt er vanwege medische gronden niet naar het hartje geluisterd.

Logistiek

De verloskundige voorziet je van informatie en verwijzing voor bloedprikken, kraamzorg regelen en eventuele prenatale testen.

Echo

Indien de verloskundige die de intake doet een echo bevoegdheid heeft, dan zal zij een vroege echo of termijnecho maken.

Bloedonderzoek

Tijdens of na de intake wordt er bloed afgenomen. Standaard wordt in Nederland bij alle zwangeren hun bloedgroep, rhesus-D-factor, rhesus-c-factor, lues (syfilis), HIV en HepatitisB gecontroleerd. Daarnaast bepalen we je ijzergehalte. Afhankelijk van werkomstandigheden, eetgewoonten of je medische voorgeschiedenis kan aanvullend onderzoek aangewezen zijn.

Termijnecho en je uitgerekende datum

Als je je hebt ingeschreven bij amstermam, dan krijg je tussen de 8 en de 10 weken zwangerschap gratis een ‘vroege echo’ aangeboden om te kijken of er een hartje klopt, of het vruchtje zich in de baarmoeder bevindt en of er wellicht sprake is van een meerlingzwangerschap. Vrouwen die eerder een miskraam hadden of bloedverlies hebben, krijgen deze echo altijd.

Tussen de 9 en 12 weken kan de zwangerschapstermijn het betrouwbaarst worden gemeten. Tijdens de termijnecho wordt de lengte van het vruchtje van kruin tot stuit gemeten. Aan de hand van deze lengte kunnen we de exacte uitgerekende datum bepalen. Alle kinderen groeien tot 14 weken namelijk even snel. Een nauwkeurig bepaalde uitgerekende datum betekent overigens niet dat we weten wanneer je gaat bevallen. Een normale termijn om te bevallen is vanaf 37 tot 42 weken. De uitgerekende datum is 40 weken, dus vanaf 3 weken voor tot 2 weken na je uitgerekende datum is het normaal om te bevallen.

Prenatale screening

Je bent zwanger, en hoopt vanzelfsprekend dat je kindje gezond is. Gelukkig worden de meeste kinderen gezond geboren en kan je met een gezonde leefstijl je kind aan een goede start helpen. Heel soms komen er aangeboren afwijkingen voor die we al in de zwangerschap op kunnen sporen. Hiervoor wordt de NIPT ingezet: de niet-invasieve prenatale test. Hiervoor wordt wat bloed afgenomen uit de arm. Er is hierbij geen risico op een miskraam.  Het is belangrijk dat je goed geïnformeerd bent over de mogelijke uitkomsten als je deze test wilt doen. Welke keuze je namelijk ook maakt, je kan te maken krijgen met moeilijke keuzes over het wel of niet afbreken van de zwangerschap. Er is een keuzehulp beschikbaar om jullie te helpen een goede keuze te maken. Lees meer over prenatale testen op www.pns.nl.

Indien er binnen je (jullie) familie bepaalde afwijkingen voorkomen waarvan onduidelijk is of deze erfelijk zijn of niet, kun je worden verwezen naar de afdeling klinisch genetica. De klinisch geneticus onderzoekt wat in jouw geval de rol van erfelijke aanleg is bij het ontstaan van een aangeboren afwijking.

NIPT

Je kan er sinds 1 april 2017 voor kiezen om een NIPT te laten uitvoeren: een bloedtest die aangeeft of je ongeboren kind een verhoogd risico heeft op het syndroom van down, patau of edwards. De NIPT geeft geen risico’s voor jou of de baby en wordt niet vergoed door je verzekering. Vanaf 10 weken zwangerschap kan er bloed bij jou worden afgenomen ten behoeve van de NIPT. Dit bloed wordt in een van de academische centra onderzocht op de aanwezigheid van een extra chromosoom (trisomie) 13, 18 of 21: de veroorzakers van de syndromen. De NIPT spoort dezelfde aandoeningen op als voorheen de combinatietest. Alleen geeft de NIPT een uitslag die veel betrouwbaarder is.

Een goede testuitslag heeft een betrouwbaarheid van 99,9%. Een slechte uitslag heeft een iets minder grote betrouwbaarheid. Wanneer uit de NIPT bijvoorbeeld blijkt dat de baby syndroom van Down of Edwards heeft, blijkt in 2-4% van de gevallen deze uitslag onterecht. Voor het syndroom van Patau is het zelfs 47% onterecht. Daarom wordt ter bevestiging van een dergelijke uitslag altijd een vlokkentest of vruchtwaterpunctie aangeboden. De uitslag van deze testen geeft uitsluitsel of er wel of geen sprake is van een van de 3 syndromen.

13 weken echo

In het kader van onderzoek kun je tussen de 12+3 en 14+3 weken zwangerschap de 13 weken echo uit laten voeren. Met de echo kijken we of je kind lichamelijke afwijkingen heeft. Ook kijken we naar de hoeveelheid vruchtwater en de groei van je kind.

20 weken echo

Later in de zwangerschap kan je kiezen om een 20-weken echo te laten maken waarbij we opnieuw van top tot teen de baby bekijken. Lees hier meer over bij ‘Ik ben bijna halverwege’, aflevering 4 van het 9 maanden plan.

Voor al deze onderzoeken geldt: lees hier meer over op www.pns.nl.

en verder…

Voor de partners

• Tijdens de intake zijn er ook vragen over jouw gezondheid en die van je familie, dus het is fijn als je mee kan komen. Ook wordt er veel informatie gegeven waar jullie de komende maanden profijt van hebben: en 2 horen meer dan 1.
• De online voorlichting Meeting amstermam is voor stellen en niet alleen voor zwangeren 😉

Lees tips

• Lees hier alles wat je moet weten over de prenatale screening / NIPT.
• Zwanger! van het RIVM.
• ‘De Grote Geboortegids’ geschreven door een verloskundige en gynaecoloog samen.

To do

• Het is verstandig op tijd in de zwangerschap kraamzorg te regelen, in ieder geval voor 20 weken zwangerschap. Wil je een ZZP’er? Meld je dan vóór 8 weken zwangerschap aan.
• Wil je gebruik maken van kinderopvang? Meld je op tijd aan! (bijvoorbeeld na de vroege echo).
• Keuze maken over prenatale screening: wel of geen NIPT, 13-weken echo en/of 20-weken echo.